Honore de Balzak

Honore de Balzak (Tur, 1799 — Paris, 1850)

Përfaqësuesi më i madh i realizmit në Europën perëndimore.
Balzaku dominon gjithë shekullin e XIX. Gazetar, industrialist i munguar, krijues i afërsisht njëqind romaneve në 20 vjet, figurë brilante e një shoqërie së cilës ai përfundon duke iu imponuar, Balzak përziehet me “fëmijën e shekullit” duke kontribuar në krijimin e një miti: një burrë aventurash dhe dëshirash në të njëjtën kohë edhe ëndërrimtar, i plagosur nga kontradiktat e jetës moderne.
Në qoftë se Balzaku shpallte dy të vërtetat e tij, fronin dhe altarin, Hygo dallonte tek ai një shkrimtar revolucionar; ndërsa bashkëkohësit e tij e merrnin për realist, Bodler e përshëndet si një vizionar të mrekullueshëm.
Vepra e tij përshkohet nga tensione dinamike dhe kritike. Ajo jeton: Është ky kompleksitet i pabesuesëm qe e bën Komedinë hyjnore një vepër madhore me përmasa botërore.

Një familje e ftohtë.
I ati i Balzakut, Bernard François Balssa, funksionar perandorak, bir i revolucionit francez,u martua në moshën pesëdhjetenjë vjeçare me një nëntëmbëdhjetë vjeçare: kjo histori e vërtetë mund të sherbente si pikë fillimi për një roman balzakian. Në fakt, Honore nuk do të pushojë së treguari për gratë e “keqmartuara”, për dramat e jetës private dhe për divorcet e shpeshta të çifteve.
Një babai liberal, besimtar i idealeve progresiste të kohës, i përgjigjet një mama, që i do padyshim pak fëmijët e saj dhe që mbyllet në trishtimin e një jete të vetmuar. I mbyllur ne kolegjin e Vendom, Balzak ruan nga fëmijeria e tij kujtime të pakta, si motrat e tij– Laura, e lindur në 1800, dhe Lorenca, në 1802. Në vitin 1814, familja e tij shpërngulet në Paris, dhe Honore bëhet nxënës i liceut aktual të Charlemagne. Një fëmijë i jashtëligjshëm shndërrohet kështu ne autorin e “Fiziologjisë së martesës” ku do të thoshte se tradhëtia është përgjigjja e vetme e vuajtjeve të jetës bashkëshortore.

Fillimet e një shkrimtari
Ishte dëshira e të atit që Honore të bëhej noter. Por me të mbaruar studimet për drejtësi, ai zgjedh të bëhet shkrimtar, vendos të jetë bir i veprave të tij. Në atë kohë i riu Balzak ishte i majtë dhe ishte vënë në dukje për materializmin e tij. Nga pamundësia ekonomike Balzaku merr me qira një papafingo në rrugën Lesdiguieres dhe i futet punës. Në fakt kjo eksperiencë rigjendet në disa nga romanet e tij. Në moshën 20 vjecare Balzaku njohu jetën e një studenti të varfër dhe një krijuesi në kërkim të identitetit të tij. Për t’ia dalë mbanë në letërsi në vitet 20 të shekullit XIX duhet të shkruaje drama, histori ose poezi. Balzaku shkruan nje dramë “Kromuell”. Një dështim i plotë. Për të jetuar ai fillon të publikojë disa romane të vogla anti romantike dhe satirike, nën pseudonime të ndryshme: Jean Louis, l'Héritière de Birague (1822). Pseudonimet e tij kanë një të përbashkët,ndikimin nga emrat e borgjezisë: Horace de Saint-Aubin, lord R'Hoone.
Jeta private dhe frymëzimi.
Në jetën e tij private ngjarjet rrjedhin njëra pas tjetrës, dy motrat e tij martohen. Lorenca vdiq në 1825 e vetmuar pasi njohu nje ferr martesor.
Përsa i përket Balzakut, ai u bë në 1822 i dashuri i Laura de Berni, që do t'i qëndrojë afër për gjithçka, madje edhe për mbështetjen financiare në ndërmarrjet e tij të mëvonshme. Në qoftë se znj.Balzak ishte e para grua 30 vjeçare që ai takoi, znj.de Berni ishte modeli i të gjitha grave që rrethojnë botën e Balzakut, si znj.de Mortsof apo znj.de Barzheton (Iluzionet e humbura).
Nga një endje midis jetës së tij private dhe shkrimtarit, Balzaku, gjithmonë i fshehur prapa pseudonimeve të tij, shkruan disa romane në të cilat merr rëndësi tema e dashurisë si “Kolonel Shabert”, ku merr formë romani balzakian, ku shfaqen tensione midis idealit dhe realitetit, viktimë e të cilit është një djalë i lënduar nga gruaja që dëshironte. Këto romane do të dështonin, por do ti shërbenin atij në punën e mëvonshme.

Bizneset dhe veprat e para me vlerë Balzaku dëshiron para dhe pushtet. Kështu ai hidhet në botën e biznesit me një fonderi dhe një shtypshkronjë. Në vitin 1828 vjen katastrofa e parë, që do të bëhet model edhe për të tjerat, sepse Balzaku ushqente projekte ekstravagante, të pamundura për tu realizuar, si kultivimi i ananasëve në Paris. Pra ai është i detyruar t'i rikthehet letërsisë. Këtë herë Balzaku shkruan një roman historik,sipas modelit të Uollter Skot, ku jep një pasqyrë të betejave të perëndimit në kohën e revolucionit. Më pas ai shkruan një ese gati sociologjike, “Fiziologjia e martesës” ku përshkruan me tone humori institucionin e martesës. Skenat e para te jetës private do të shfaqen në prag të revolucionit të korrikut. Ai do të marrë emrin Honore de Balzak, dhe do të bëhet i famshëm për mendimet e tij për gruan dhe martesën.

Krijimi i një universi
Romanet ndjekin njëri tjetrin, dy ose tre në vit, themelues të mitologjisë balzakiane dhe të vështrimit të tij unik për jetën. Romanit “Lui Lambert” I përgjigjet utopia e “Doktorit të fshatit”. Të organizosh për të luftuar forcat shkatërruese të dëshirës, të luftojmë kolektivisht për të zëvendësuar pasionet me rregullin social. Revolucioni për Balzakun, përveçse u mundua të zhdukë pabarazinë dhe krimin, forcoi pasionet. Ai perjashtoi dhe tipizoi me mijëra njerëz, heronj popullorë, kriminelë, mjeranë, të rinj që kërkojnë të ardhme, gra pa të drejta për shkak të legjislacionit napoleonian. Bota moderne është shumë e ashpër, sepse burrat dhe gratë vuajnë atje. Liberalizmi është një gënjeshtër që favorizon pasurimin e egoistëve dhe të imoralëve, të udhëhequr nga interesi. Doktori I fshatit, Benasisi, ka një zemër të plagosur, I cili, meqë ka vuajtur vetë është I aftë të reflektojë në një mënyrë kritike për shoqërinë në të cilën bën pjesë. Ajo që është romantike te Balzaku është fakti se dhimbja formon vetëdijen te njeriu. Në të njëjtën mënyrë për të riardhur tek forcat shkatërruese, ai shkruan “Kërkimi I absolutes” ku tregohet jeta e një të çmenduri ne botën reale. Këtij universi real I përgjigjen sa vjen e më shumë romanet që vijojnë, të parët e ciklit “jeta e provincës” si “Evgjeni Grande”. Balzaku shkruan dhe publikon shumë shpejt duke u vënë re kështu për ndërthurjet e personazheve në romanet e tij. Në vitin 1833 ai mendon të rikthejë disa personazhe të romaneve të kaluara. Një ide gjeniale që do të lejojë sipas tij të paraqesë një afresk të botës moderne. Është tek “Xha Gorio”(1834-1835) që Balzaku zbaton për herë të parë idenë e tij, pasojat e së cilës do të jenë të rëndësishme dhe do të shërbejnë në krijimin e “Komedisë njerezore”.

Ciò che forma le qualità del marito che si ama, forma spesso i difetti del marito che non si ama.
Honorè De Balzac
Credete a tutto ciò che sentite sul conto del mondo, nulla è troppo brutto per essere impossibile.
Honorè De Balzac
Da quando le società esistono, un governo, per forza di cose, è sempre stato un contratto d'assicurazione concluso fra i ricchi contro i poveri.
Honorè De Balzac
Dalla mollezza di una spugna bagnata fino alla durezza di una pietra pomice, ci sono infinite sfumature. Ecco l'uomo.
Honorè De Balzac
Diplomazia è la scienza di coloro che non ne hanno alcuna e sono profondi per la loro vuotaggine.
Honorè De Balzac
Gli incompresi si dividono in due categorie: le donne e gli scrittori.
Honorè De Balzac
I delitti sono proporzionali alla purezza della coscienza, e quello che per certi cuori è appena un errore, per alcune anime assume le proporzioni di un delitto.
Honorè De Balzac
Il matrimonio è un combattimento ad oltranza, prima del quale gli sposi domandano al cielo la sua benedizione.
Honorè De Balzac
Il romanzo è la storia privata delle nazioni.
Honorè De Balzac
Il sentimento che l'uomo sopporta più difficilmente, soprattutto quando lo merita, è la pietà.
Honorè De Balzac
Il vero scellerato è l'uomo che prova rimorso, perché sa che cos'è la virtù.
Honorè De Balzac
l cuore di una madre è un abisso in fondo al quale si trova sempre un perdono.
Honorè De Balzac
L’arte è natura concentrata.
Honorè De Balzac
La burocrazia è un meccanismo gigante mosso da pigmei.
Honorè De Balzac
La coscienza è uno di quei bastoni che ciascuno brandisce per picchiare il suo vicino e del quale non si serve mai per se stesso.
Honorè De Balzac
La critica è una spazzola che non si può usare sulle stoffe leggere, dove porterebbe via tutto.
Honorè De Balzac
La felicità è la poesia della donna.
Honorè De Balzac
La felicità materiale riposa sempre sulle cifre.
Honorè De Balzac
La gloria è un veleno che bisogna prendere a piccole dosi.
Honorè De Balzac
La gloria, pessima merce, si paga cara e non si conserva.
Honorè De Balzac
La malattia del nostro tempo è la superiorità. Ci sono più santi che nicchie.
Honorè De Balzac
La pazienza è ciò che nell'uomo più assomiglia al procedimento che la natura usa nelle sue creazioni.
Honorè De Balzac
La potenza non consiste nel colpire forte o spesso, ma nel colpire giusto.
Honorè De Balzac
La tanto bramata fama è quasi sempre una prostituta incoronata.
Honorè De Balzac
L'abbigliamento è l'espressione della società.
Honorè De Balzac
L'amore che economizza non è mai vero amore.
Honorè De Balzac
L'amore è la poesia dei sensi. O è sublime o non c'è. Quando esiste, esiste per sempre e aumenta ogni volta di più.
Honorè De Balzac
L'amore è un lusso.
Honorè De Balzac
L'amore prova orrore per tutto ciò che non è amore.
Honorè De Balzac
L'avarizia comincia dove finisce la povertà.
Honorè De Balzac
Le donne, quando non amano, hanno tutto il sangue freddo di un vecchio avvocato.
Honorè De Balzac
Le leggi sono ragnatele che le mosche grosse sfondano, mentre le piccole ci restano impigliate.
Honorè De Balzac
Le zie, le madri e le sorelle hanno una giurisprudenza particolare per i loro nipoti, i loro figli e i loro fratelli.
Honorè De Balzac
L'odio senza desiderio di vendetta è un seme caduto sul granito.
Honorè De Balzac
L'opinione pubblica è la più viziosa delle prostitute.
Honorè De Balzac
Mai un marito sarà così ben vendicato come dall'amante di sua moglie.
Honorè De Balzac
Nella vita abbondano i maschi, ma scarseggiano gli uomini.
Honorè De Balzac
Nessuna donna viene abbandonata senza ragione. È un assioma scritto in fondo al cuore di ogni donna; di qui il furore di quelle abbandonate.
Honorè De Balzac
Nessuno osa dire addio ad un'abitudine. Molti suicidi si non fermati sulla soglia della morte per il ricordo del caffè dove vanno tutte le sere a fare la loro partita a domino.
Honorè De Balzac
Ognuno ha la pretesa di soffrire più degli altri.
Honorè De Balzac
Per un marito non c'è goffaggine maggiore di quella di parlare della propria moglie, se è virtuosa, alla propria amante, a parte quella di parlare della propria amante, se è bella, alla moglie.
Honorè De Balzac
Quello che rende indissolubili le amicizie e ne raddoppia l'incanto è un sentimento che manca all'amore: la sicurezza.
Honorè De Balzac
Ricchi si diventa, eleganti si nasce.
Honorè De Balzac
Se il cuore può fare qualche sosta quando ascende verso le altitudini dell'affetto, raramente si arresta sul ripido declivio del rancore.
Honorè De Balzac
Se tutto deve avere uno scopo, vi sono certamente quaggiù alcune esistenze di cui il fine e l'utilità rimangono inesplicabili.
Honorè De Balzac
Un marito non deve mai addormentarsi per primo né svegliarsi per ultimo.
Honorè De Balzac
Un marito, come un governo, non deve mai confessare errori.
Honorè De Balzac
Una delle sventure delle persone molto intelligenti è di non poter fare a meno di capire tutto: i vizi non meno che le virtù.
Honorè De Balzac
Una notte d'amore è un libro letto in meno.
Honorè De Balzac
Una sciocchezza che non riesce diventa sempre un delitto.
Honorè De Balzac
Una società di atei inventerebbe subito una religione.
Honorè De Balzac

auforizmat me te njohura te balzak....

Ely a ka mundesi ti sjellesh shkrimet ne shqip, qe te mund ti lexojme te gjithe...? se qe te jem e sinqerte, personalisht nuk kuptova gje.

thjeshtesi ke shume te drejte ju kerkoj falje.....po perkthej cdo dite disa sipas renditjes:
Ciò che forma le qualità del marito che si ama, forma spesso i difetti del marito che non si ama.
ajo qe formon kalitetin e burrit qe duhet,formon shpesh difektet (mangesite)e burrit qe nuk duhet

Honorè De Balzac
Credete a tutto ciò che sentite sul conto del mondo, nulla è troppo brutto per essere impossibile.
besoni gjithcka qe thuhet persa i perket botes,asgje seshte shume e keqe per te qen e pamundur.

Honorè De Balzac
Da quando le società esistono, un governo, per forza di cose, è sempre stato un contratto d'assicurazione concluso fra i ricchi contro i poveri.

qe kur shoqeria egziston,nje qeveri,per force te ndodhive ,ka qene perhere nje kontrate sigurimesh te pasurve kundra te varferve.

Honorè De Balzac
Dalla mollezza di una spugna bagnata fino alla durezza di una pietra pomice, ci sono infinite sfumature. Ecco l'uomo

nga qulltesia e nje sfungjeri te llagur deri ne fortesine e nje guri pomice (ky eshet lloj guri sdi ta perkthej),ka nje infinit nuancash .
Honorè De Balzac

Diplomazia è la scienza di coloro che non ne hanno alcuna e sono profondi per la loro vuotaggine.

dipllomacia dhe shkenca te atyre qe nuk kane asnjeren e jene te thelle per braztesin e tyre

Honorè De Balzac
Gli incompresi si dividono in due categorie: le donne e gli scrittori.

ata qe nuk e kane kuptuar (valorizuar,ndare) ndahen en dy kategori :grate dhe shkrimtaret.

Lilly shkruajti:
Vepra e tij përshkohet nga tensione dinamike dhe kritike. Ajo jeton: Është ky kompleksitet i pabesuesëm qe e bën Komedinë hyjnore një vepër madhore me përmasa botërore.

Ketu eshte bere nje gabim: Komedinë Hyjnore nuk e bere Balzaku, por Dante Aligeri, ndërsa Balzaku ka bere Komedia njerëzore.

Për më saktë ai nuk ka shkruar ndonji vepër me këtë titull, por të gjitha veprat e tij i ka përmbledhur bashkë si KOMEDIA NJERËZORE.

Ndërsa KOMEDIA HYJNORE është e Dante Aligerit dhe është në vargje,te cilat ndahen në tri pjesë: Ferri - Purgatori dhe Parajsa, është nji nga kryeveprat e letërsisë botërore.Cdo pjesë ka 33 këngë ose poema, shkruar reth viteve 1300-1310, ndërsa Dante Aligeri mbahet edhe si babai i gjuhës italiane.

Po Vizioner,shume e drejte,nuk e kisha vene re fare.
Faleminderit per korrigjimin.